Aan alle zorgzame Nederlanders,

“Het zal zo’n vaart niet lopen”, dacht Boris Johnson, de Prime Minister van Groot-Brittannië terwijl hij vrolijk handen bleef schudden. Een paar weken later ontsnapte hij in een Londens ziekenhuis ternauwernood aan de dood door Covid-19. De wereld viel over hem heen, velen maakten hem belachelijk. Zo naïef, zo koppig, zo je kop in het zand steken, hoe kon dat? En dat terwijl er al jaren gewaarschuwd wordt voor een pandemie; zoals is gebleken inderdaad één van de grootste gevaren voor de mens op de korte termijn.

Toen de beelden uit Noord-Italië van uitpuilende IC’s en legertrucks met doodskisten ons bereikten, voelde iedereen de dreiging die zo snel op ons afkwam. We reageerden op de dreiging als een solidair mens met overlevingsinstinct. Binnenblijven, afstand houden, handen wassen; stuk voor stuk verstandige gedragsveranderingen. Zo bizar als deze aanwijzingen ons 11 maanden geleden nog zouden hebben geklonken, zo trouw volgt nu het grootste gedeelte van onze bevolking ze op. Waarom? Omdat we dit probleem samen wilden oplossen. De wetenschappers hadden gelijk. Dankzij hun adviezen daalden het aantal besmettingen. Dit had een prijs. We moesten dingen laten of zelfs vaarwelzeggen. Een overgrote meerderheid van Nederland blijkt de politiek te volgen als het erop aankomt (zelfs als ze het niet overal mee eens zijn), en bovendien: we hebben vertrouwen in de wetenschap.

De wetenschap waarschuwt ons al decennialang voor een grotere ramp. We zien al jaren beelden van deze andere crisis. De grootste branden ooit in Siberië, de Amazone en Australië. Doden door overstromingen na noodweer in Spanje en Frankrijk. Verwoestende orkanen zoals de Idai die Afrika trof. Dit waren alleen nog maar de belangrijkste natuurrampen van het jaar 2019. Ze komen net als de coronacrisis duidelijk op ons af. En net als bij de coronacrisis hebben we precies hetzelfde nodig om de crisis af te remmen: gedragsveranderingen.

Tegelijkertijd is er een belangrijk verschil tussen de coronacrisis en de klimaatcrisis: een virus laat zich misschien nog indammen met maatregelen, maar de CO2 die nu al in de atmosfeer zit blijft er vele honderden jaren. Concreet betekent dit dat als we nu zouden stoppen met alle uitstoot, de aarde sowieso nog verder zal opwarmen. Opwarming van de aarde kunnen we niet meer terugdraaien, maar ergere rampen kunnen we zeker wel voorkomen

Laten we, nu we als gevolg van de coronacrisis de economie opnieuw vorm moeten geven, weer doen waar we het afgelopen jaar zo goed in zijn geworden. Laten we echt luisteren naar wat de meerderheid van de wetenschappers ons adviseert en drastisch de uitstoot van broeikasgassen verminderen.

Het vergt aanpassing en offers, het vraagt dat we wederom dingen moeten laten en mogelijk vaarwel moeten zeggen. Maar laten we het ook positief bekijken. Het vraagt om nieuwe gewoonten, om gedragsveranderingen en om creativiteit. De coronacrisis toont ons dat we dit kunnen. We kunnen ons op individueel niveau aanpassen voor een hoger gemeenschappelijk doel.

Laat dus het lichtpuntje van deze crisis zijn dat ’ie ons leert hoe de andere crisis te lijf te gaan.

Wat kun je doen?

Inspireer je eigen huishouden, vriendengroep of bedrijf waarin je leeft of werkt.

Videobellen is zo slecht nog niet. We winnen uren tijd op een dag, bewegen meer en verspillen geen nutteloze uren meer aan reistijd. Natuurlijk willen we terug naar kantoor en onze collega’s zien. Maar waarom wordt parttime thuiswerken niet de standaard?

Blijf het leven dichtbij huis koesteren. Waarom moesten we ook alweer voor 80 euro een weekend naar Barcelona, als de Veluwe zo prachtig blijkt te zijn? Deze reset van onze leefstijl werpt ons weer terug op de waardering van datgene om ons heen. Herwaardeer de buurt waarin je woont, de schoonheid van Nederland en de charme van Europa per trein als straks de grenzen weer opengaan. Natuurlijk zal er gevlogen worden, maar laten we nadenken over de nut en noodzaak van de vele en veel te goedkope vluchten die er voor corona gingen.

Tenslotte; informeer jezelf, steun de bewegingen en politieke partijen die voorstaan waar jij in gelooft. En bedenk wat jij zelf kan doen; werk je nog op de plek, bij het bedrijf of organisatie waar je achter staat? Hoe wil jij straks terugkijken op de keuzes die je hebt gemaakt? En realiseer je dat je met de keuze om afzijdig te blijven ook invloed uitoefent. Niets doen is ook iets doen. Dat is handen blijven geven tegen alle adviezen in. Vraag maar aan Boris Johnson.

Hugo Touw (anesthesioloog-intensivist) en Sjoerd Elferink (oogarts)